ΠΙΕΣΤΙΚΑ ΕΛΚΗ

MEΡΟΣ  Α

Τα πιεστικά έλκη και οι κατακλίσεις συνυπάρχουν με επείγοντα προβλήματα υγείας σε κατακεκλιμένους ασθενείς που πάσχουν από χρόνια προβλήματα υγείας. Έτσι η γνώση της παθογένειας της θεραπείας τους όπως και της πρόσληψης είναι χρήσιμη.

ΛΕΞΕΙΣ – ΚΛΕΙΔΙΑ:

Πιεστικά έλκη

Έλκη από κατάκλιση

Κατακλίσεις

Έλκος ονομάζεται η διακοπή της συνεχείας του δέρματος η μιας επιθηλιακής επιφάνειας, συχνά δε συνοδεύεται από απώλεια άλλοτε άλλης ποσότητας ιστού.

Ως κατάκλιση ορίστηκε κάθε εκφυλιστική αλλαγή που προκαλείται υπό την επίδραση πιεστικών δυνάμεων πάνω σε βιολογικούς ιστούς λόγω της διακοπής της μικροκυκλοφορίας τους.

Το δέρμα αποτελείται από τρία αλλεπάλληλα στρώματα: την επιδερμίδα, το χορίο και τον υποδόριο ιστό.

Η επιδερμίδα αποτελείται από πολύστιβο, κερατινοποιημένο πλακώδες επιθήλιο.

Το χορίο είναι το αγγειοβριθές συνδετικό υπόστρωμα, έχει δύο κύριες στιβάδες την θηλώδη στιβάδα και την δικτυωτή στιβάδα.

Ο υποδόριος ιστός συνάπτει το δέρμα με τα υποκείμενα στρώματα (περιτονίες, περιόστεο). Συχνά περιέχει λίπος. Στον υποδόριο ιστό πορεύονται τα μεγαλύτερα δερματικά αγγεία και νεύρα. Οι αρτηρίες σχηματίζουν δίκτυο μεταξύ της επιδερμίδας και της υποδερμίδας από το οποίο εκπορεύονται κλάδοι για τις ρίζες των τριχών και τους ιδρωτοποιούς αδένες.

Τα τριχοειδή παραμένουν ανοικτά γιατί η πίεση στους ιστούς είναι μικρότερη από την ενδοτριχοειδική πίεση. Εάν όμως η εξωτερική πίεση αυξηθεί στα 60-80 mm στήλης Hg, όπως μπορεί να γίνει στην κλινήρη θέση, τα τριχοειδή θρομβώνονται.

Η παρατεταμένη και αμετάβλητη για την ίδια επιφάνεια του σώματος κλινήρης θέση, είναι αυτή που δημιουργεί τις εκφυλιστικές αλλαγές των ιστών.

Μια παρατεταμένη πίεση ακόμα και μικρής δυνάμεως μπορεί να δημιουργήσει οριακή τριχοειδική ροή έως και διακοπής της με αποτέλεσμα τις μηχανικές εκφυλιστικές αλλαγές των ιστών.

Από την κλινική πρακτική μας είναι εμφανές ότι ασθενείς κάτω από τους ίδιους εξωγενείς παράγοντες όπως η ακινησία και η ακράτεια ούρων—κοπράνων, άλλοι παρουσιάζουν ατροφία που οδηγεί στην κυτταρική νέκρωση και άλλοι όχι.

Η κακή διατροφική κατάσταση—υπολευκωματιναιμία, η αναιμία και κυρίως η σιδηροπενική αναιμία, η έλλειψη βιαταμινών: A, C, E—zn—ιχνοστοιχείων καθώς και η χαμηλή συστολική αρτηριακή πίεση αλλά και οι συνυπάρχουσες ασθένειες όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, μπορεί να αποτελέσουν ενδογενείς προδιαθεσικούς παράγοντες για την δημιουργία των κατακλίσεων.

ΕΠΙΠΤΩΣΗ

Η.Π.Α.: 9% από τους νοσηλευθέντες σε Νοσοκομεία ασθενείς παρουσίασαν κατακλίσεις τις πρώτες δύο εβδομάδες νοσηλείας και το 1/4 των ασθενών με νοσηλεία κατ’ οίκον.

Κόστος: 1 δις δολάρια το χρόνο. Το κόστος θεραπείας των κατακλίσεων έχει εκτιμηθεί από 2.000 έως 30.000 δολάρια ανά ασθενή.

Μ. Βρετανία: από το 1960 έως το 1990 σε γενικά νοσοκομεία αναφέρονταν δείκτες από 4%-9%, ενώ μετά το 1990 σε δύο έρευνες αναφέρθηκαν δείκτες 11,3% και 18,6%.

Κόστος: το 1993 εκτιμήθηκε 180-321 εκατ. λίρες το χρόνο.

Ελλάδα: το 1992 σε ένα δείγμα 19 νοσοκομείων ο δείκτης βρέθηκε ίσος με 6,8%.

Ένας παράγοντας που πιθανόν να ευθύνεται σε μεγάλο ποσοστό για την αύξηση των δεικτών συχνότητας των κατακλίσεων είναι σίγουρα η συνεχής αύξηση του ηλικιωμένου πληθυσμού και η ανεπαρκής λήψη προληπτικών μέτρων.

ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΣ

• Παθολογικά 57%

• ΜΕΘ 26%

• Χειρουργικά 17%

Μέση ηλικία ασθενών: 68 έτη

Μέση διάρκεια νοσηλείας: 44 ημέρες

Η συχνότερη υποκειμενική νόσος ήταν τα:

• Αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια

• Κατάγματα

Εξωγενείς παράγοντες:

• Τροχαία

Όσο μεγαλύτερο είναι το έλκος από κατάκλιση τόσο αυξάνει ο και ο κίνδυνος βακτηριδιακής επιμόλυνσης.

Η επίπτωση των βακτηριδίων είναι:

Staphylococcus 33% GRAM+

Eschetichia coli 19% GRAM -

Proteus Spp. 10% GRAM -

Pseudomonas aeruginosa 6% GRAM -

Σπύρος Βασιλάς—Γενικός Χειρουργός